Papieska bazylika św. Pawła za Murami (wł. Basilica Papale di San Paolo fuori le Mura)
Informacje ogólne o Rzymie (dojazd, historia, poruszanie się po mieście, ciekawe miejsca etc.) znajdziesz na poprzedniej stronie.
Na początku IV w. Konstantyn Wielki zbudował bazylikę ponad grobem św. Pawła, który znajdował się przy Via Ostiense (kiedyś starożytna droga do portu Ostia Antica), ok. 2 km za murami Aureliana otaczającymi Rzym, stąd nazwa świątyni. Bazylikę św. Pawła za Murami konsekrował papież Sylwester I w 324 r. W latach 384-395 kościół został rozbudowany w układzie pięcionawowym z fasadą wychodzącą na dziedziniec zwany quadriportico. Przez stulecia bazylika była rozwijana i upiększana przez kolejnych papieży.
Zlecona przez papieża Leona I Wielkiego mozaika na łuku tryumfalnym zamykającym nawę główną przed transeptem pochodzi z V w. i należy do tej samej szkoły weneckiej co mozaiki z bazyliki św. Marka. Papież Innocenty III zlecił w XIII w. mozaikę zdobiącą apsydę. Wielka mozaika ma 24 m szerokości i 12 m długości. Restaurowana była pomiędzy XVI a XVIII w., częściowo zniszczona pożarem w XIX w. została odtworzona z użyciem ocalałych fragmentów.
Wewnątrz San Paolo fuori le Mura zwraca na siebie uwagę także gotyckie cyborium Arnolfo di Cambio z 1285 r., stojące w nawie głównej ponad ołtarzem papieskim ustawionym nad grobem św. Pawła. Obok stoi wielki marmurowy kandelabr z przełomu XII i XIII w. na świecę paschalną. Wzdłuż ścian transeptu i nawy głównej ponad kolumnadą widać mozaikowe medaliony przedstawiające poszczególnych papieży. Wnętrze jest wielkie, to zresztą pierwsze wrażenie po wejściu, szczególnie nawa główna sprawia wrażenie ogromnej, może dlatego, że aż do transeptu jest pusta. Większa od bazyliki św. Pawła za Murami jest w Rzymie tylko bazylika św. Piotra.
Dzwonnicę postawiono w XI w., ale została zniszczona w XIX w. i odbudowana w nowym stylu. Fasadę zdobi mozaika z okresu 1854-1874.
Niestety pożar z 15 lipca 1823 r. zniszczył bazylikę. Odbudowano ją z pietyzmem, wykorzystując wszelkie elementy, które przetrwały pożogę. W roku 1854 Pius IX konsekrował odbudowaną bazylikę.
Przy bazylice, od strony południowej znajduje się stare opactwo benedyktyńskie, pochodzące z VIII w. Opactwo funkcjonuje do chwili obecnej.
Bazylika św. Pawła za Murami posiada status bazyliki większej. Cały kompleks (bazylika i opactwo) należy do Stolicy Apostolskiej i znajdując się poza Watykanem, otrzymał od władz Republiki Włoskiej status eksterytorialny.
Zwiedzanie San Paolo fuori le Mura w czasie mszy świętych jest niemile widziane. Rozumiem to i uważam, że należy to szanować, jest tylko jedno "ale". My trafiliśmy do bazyliki koło południa w niedzielę, była msza i czekaliśmy aż się skończy, aczkolwiek świątynia jest tak wielka, że można ją zwiedzać w sporej części (choćby nawa główna) nikomu nie przeszkadzając. W czasie mszy zapalone jest oświetlenie i dobrze widać wnętrze bazyliki, jej ciekawe elementy . Można zdjęcia porobić, na których coś widać. Kiedy jednak msza się zakończyła i mogliśmy podejść bliżej do ołtarza, wyłączono oświetlenie... W tej sytuacji niewiele było widać, a nawet zabroniona lampa błyskowa nie była w stanie doświetlić np. pięknej mozaiki w apsydzie, chyba, że macie aparat z czułą matrycą. Jak więc zwiedzać bazylikę?
Możliwe jest wirtualne zwiedzanie bazyliki z dobrym oświetleniem...
Bazylika jest otwarta od 07:00-18:30 (tak jest na tablicy, na stronie internetowej informacja, że do 19:00...), msze św. w dni powszednie o 7:00, 8:00, 9:00, 10:30 i 17:00, w niedzielę i święta o 7:00, 8:00, 9:00, 10:30, 12:00 i 18:00, nieszpory w dni powszednie o 18:00, w niedziele i święta o 17:00. Wstęp darmowy do bazyliki, płatny do klasztoru i części wystawienniczej.
Dojazd do bazyliki św. Pawła za Murami z centrum Rzymu chyba jest najwygodniejszy metrem (Linea B, niebieska) – stacja Basilica S. Paolo znajduje się bardzo blisko świątyni. Po wyjściu z dworca na zachód i przejściu ulicy już się jest przy klasztorze, idąc dalej na północ można wejść do bazyliki z boku, do transeptu. Bazylika znajduje się pomiędzy ulicami Viale Di San Paolo a Via Ostiense, oficjalny adres: Piazzale San Paolo 1, 00146 Roma.
Na następnych stronach znajdziecie opisy kolejnych bazylik papieskich oraz Watykanu: