Szybenik (Šibenik)

Miasto powstało w środkowej Dalmacji nad rzeką Krka, przy ujściu do Adriatyku. Nie zostało założone jak wiele innych miast regionu przez Ilirów, czy Rzymian, lecz przez Chorwatów. Pierwsze wzmianki o Szybeniku pochodzą z 1066 r., a prawa miejskie otrzymał w 1298 r. Jest to więc najstarsze chorwackie miasto na wschodnim brzegu Adriatyku. Miasto nigdy nie uległo tureckim podbojom. Do dzisiaj nad Szybenikiem górują twierdze, przede wszystkim św. Michała (XVII w.), a także zbudowane później św. Jana i Šubićevac.

Aktualna pogoda w Szybeniku.

Twierdzę św. Michała (Utvrda Sv. Mihovil) zdecydowanie trzeba odwiedzić (wejście płatne -20 kn). Widok z murów jest niesamowity. Widać jak na dłoni miasto, wkomponowaną w otaczające budynki katedrę. Krajobrazowo ciekawie wygląda Krka i jej ujście do morza, przesłonięte lądem. Za nim widać fragmenty Adriatyku i okoliczne wyspy. Dodatkowo efektu dodawały wielkie kwiaty agawy, rosnące u podstawy murów...

Szybenik rozciąga się na brzegu i pobliskich wzgórzach. Jest ładny. Najładniejsza jest oczywiście starówka rozłożona wzdłuż brzegu, od szybeńskiego portu do ulicy Kralja Zvonimira. Jeśli byliście we Włoszech, to widok jest bardzo znajomy – znowu wpływ Wenecjan. Stare domy pną się na wzgórza pooddzielane wąskimi uliczkami. Przejścia wymagają pokonania wielu stopni. Mimo skwaru warto się trochę pomęczyć. Atmosfera jest inna niż na starówce np. w Splicie – nam się tu, w Szybeniku podobało bardziej.

Niemalże wizytówką Szybenika i jednym z najwspanialszych obiektów sakralnych w Chorwacji jest katedra św. Jakuba (katedrala sv. Jakova). Była budowana całkowicie z kamienia w XV i XVI w. przez kilku architektów, łącząc elementy stylu gotyckiego z renesansowym. Plany konstrukcyjne katedry powstały już wkrótce po otrzymaniu przez Szybenik praw miejskich, jednak budowa rozpoczęła się dopiero w 1402 r.

Od 1441 r. budowę powierzono mistrzowi Giorgio da Sebenico, czyli Jurajowi Dalmatinacowi (zw. także Giorgio Orsini). Urodził się w Zadarze, pracował głównie w Dalmacji (Szybeniku), a także we Włoszech, w Ankonie. Wykształcenie architekta zdobył w Wenecji m.in. współpracując przy portalu Pałacu Dożów. Znanym elementem jego autorstwa prezentowanym na zewnętrznych ścianach katedry św. Jakuba są bardzo realistyczne rzeźby 71 głów mieszkańców Szybenika, oddające ich specyficzny charakter i wyrażające rożne uczucia. Po śmierci Dalmatinca, od 1477 r. budową kierował kolejny architekt Nicolo di Giovanni da Firenze, który zbudował m.in. kopułę zaprojektowaną przez poprzednika, a po jego śmierci przez Bartolmeo z Mestry i jego syna. Budowę zakończono w 1536 r., a katedrę konsekrowano w 1555 r.

Wewnątrz katedra św. Jakuba może nie jest tak interesująca, jak na zewnątrz – wygląda pięknie. Spokojnie wytrzyma porównanie z niejedną włoską katedrą czy duomo. Trzeba zobaczyć fryz z rzeźbami głów Dalmatinca, portale główny i boczny.

Obok katedry, po drugiej stronie placu wznosi się interesujący budynek ratusza z XVI w. Obecnie 9-cio arkadowa galeria zajęta jest przez restaurację.

Na starówce jest kilka innych ciekawych pałaców, kościołów. Wśród nich dość nietypową formą wyróżnia się kamienny kościół św. Barbary (przy ul. Kralja Tomislava). Nad frontem górują dwie, różniące się nadbudówki na dzwony. Obecnie w budynku jest Muzeum Sztuki Sakralnej.

W bliskiej okolicy Szybenika znajduje się warty odwiedzenia, malowniczy Park Narodowy Krka.