Cortona

Dojazd do Cortony samochodem autostradą A1 do zjazdu Valdichiana-Bettole-Sinalunga. Kierować się należy na drogę szybkiego ruchu (Siena)-Bettole-Perugia, kierunek Perugia i jechać nią aż do zjazdu Cortona, na drogę SP32.

W miejscowości Camucia kawałek jedzie się główną drogą SS71, po czym zjeżdża się na wschód, na Cortonę. Potem uliczkami coraz wyżej, aż ostro wspinając się po zboczu wzgórza trafiamy do miasta. Tu trzeba znaleźć parking poza murami, jadąc wzdłuż nich traficie pewnie na wolne miejsca.

Jest przy dojeździe duży parking (dwa poziomy na skarpie), poniżej placu Garibaldi, przy ulicy Via Cesare Battisti. Drugi, dolny poziom jest często pusty. Z górnego poziomu parkingu, przechodząc przez ulicę traficie na ruchome schody. Jeszcze parę lat temu trzeba było iść na plac pieszo, ostro pod górkę. Obecnie większą część podejścia jedzie się schodami. Wszystko dla turystów...

Miasto zostało założone przez Etrusków i było jednym z ich najważniejszych ośrodków (jedno z Ligi Dwunastu Miast). Wielkie mury Cortony mają ponoć 3000 lat. Cortona wraz z innymi miastami Etrurii walczyła z rzymską ekspansją, aż do 310 r. p.n.e., kiedy po przegranej bitwie podpisano pokój.

Longobardowie zniszczyli miasto, ale wkrótce zostało odbudowane. Do 1325 r. była częścią diecezji Arezzo, by w tymże roku zostać podniesioną przez Jana XXII do rangi biskupstwa. W XIV w. była rządzona przez Casalich, by potem stać się częścią Wielkiego Księstwa Toskanii.

Z placu Giuseppe Garibaldi - starzy mieszkańcy mówią "Carbonaia" (tu dochodzą ulice Via Nazionale i Via Santa Margherita) roztacza się wspaniały widok na dolinę Valdichiana, z lewej wyłania się jezioro Trasimeno (Lago Trasimeno). Jeśli zostawicie auto na parkingu przy ulicy, poniżej placu, to na górę wjedziecie schodami ruchomymi. A warto tu trafić, ponieważ punkt widokowy jest znakomity. Można się cieszyć rozległą panoramą, zachodem słońca – do czasu kiedy jakiś szalony koleś na skuterze bez tłumika nie narobi rabanu...

Ponieważ miasto jest usytuowane na zboczu, bardzo charakterystyczne dla Cortony są strome uliczki, szczególnie te wzdłuż stoku. Uliczki są wąskie i malownicze, domy stare, głównie z kamienia. Jedna z niewielu poziomych ulic Via Nazionale doprowadzi Was do Piazza della Repubblica. Jest to ładny rynek z charakterystycznym XIII wiecznym budynkiem ratusza (Palazzo Comunale) z wieżą zegarową.

Idąc z placu w stronę murów na północny-zachód ulicą via Casali dojdziecie do katedry. Duomo Santa Maria Assunta została zbudowana na ruinach dawnego kościoła prawdopodobnie z IV w., który z kolei stał na fundamentach pogańskiej świątyni. Powstała w obecnym kształcie w 2 poł. XIV w. na podstawie projektu Giuliano da Sangallo. Wnętrze katedry w znacznym stopniu przebudowano w XVIII w. Na fasadzie pozostały ślady poprzednich budowli...

Niedaleko, na południe od katedry koło murów ciekawa jest uliczka Vicolo Iannelli, przy której stoją średniowieczne domy, jedne z najstarszych we Włoszech. Nadwieszone na belkach piętra robią wrażenie jakby miały zaraz spaść...

Kościół św. Franciszka (Chiesa di San Francesco) przy Via Berrettini, niedaleko Piazza della Repubblica był budowany od 1245 r. w stylu gotyckim, jako jeden z najwcześniejszych kościołów franciszkańskich. Ma typowy dla Franciszkanów kształt, jedna nawa zakończona ołtarzem głównym i dwoma bocznymi małymi kaplicami. Kościół był przebudowany w XVII w. w panującym wtedy stylu baroku. W barokowych ołtarzach podziwiać można obrazy, jak np. arcydzieło XVII w. "Zwiastowanie" namalowane przez Pietro da Cortona. Przechowywane są tu relikwie, które można zobaczyć. Fragment Krzyża Świętego przywieziony z Konstantynopola oraz habit, poduszka i Biblia św. Franciszka.

Idąc dalej pod górę ulicą Via Berrettini trafimy do sanktuarium św. Małgorzaty z Cortony (spory kawałek drogi). Kościół św. Małgorzaty (Basilica di Santa Margherita), patronki miasta stoi na miejscu poprzedniej świątyni - małego kościoła San Basilio z XI w. To w nim żyła i zmarła św. Małgorzata. Po jej śmierci w 1297 r. rozpoczęto budowę większego kościoła. Przeszedł on dużą przebudowę w 1738 r. w stylu barokowym, a następnie kolejną poważną przebudowę w 2 poł. XIX w. Z powodu owych rekonstrukcji, z dawnych budowli niewiele dzisiaj pozostało.

Patronkę można zobaczyć w srebrnym, przeszklonym sarkofagu w głównym ołtarzu. Widok zasuszonych zwłok jest dość smutny i nieco przerażający...
Wstęp wolny, latem w godzinach 08:00 – 12:00 i 15:00 – 19:00.

Z placu obok kościoła roztacza się ładny widok na dolinę Valdichiana i jezioro Trasimeno. Ale może być jeszcze ciekawiej – vide forteca, dalej.

Nieco powyżej, na wzgórzu, górując nad miastem znajduje się Fortezza del Girifalco – forteca Medicich zbudowana w latach 1556-61 r. przez Cosimo I na starych umocnieniach, pamiętających czasy etruskie. Ma kształt trapezoidu z czterema narożnymi bastionami. Obecnie gości tam sztuka i prowadzone są badania historyczne. Kiedy byliśmy ostatnio w fortecy, wstęp był darmowy. Odbywały się tam wystawy fotograficzne i video. Niektóre ekspozycje były nawet ciekawe, ale najciekawszy był widok z murów – wspaniały, rozległy na całą dolinę. To najwyższy punkt miasta, warto się więc wspiąć i stamtąd rozejrzeć po okolicy.

Dla zainteresowanych muzea znajdują się przy Piazza Signorelli w XIII wiecznym Palazzo Casali (zwany Palazzo Pretorio). W starym kościele Buon Gesù ulokowane jest muzeum diecezjalne, jedno z ważniejszych w Toskanii z uwagi na duże zasoby dzieł sztuki włoskiej z XIV-XV w.

Mury otaczające miasto na długości 3 km zawierają sporo elementów etruskich z ok. V w. p.n.e. Można je rozpoznać po wielkich rozmiarach kamieni. Późniejsze fragmenty rzymskie i średniowieczne są mniejsze i bardziej zunifikowane. Jedna etruska brama Porta Bacarelli została odrestaurowana. Nie jest pewne ile jeszcze takich etruskich bram jest i gdzie. Widoki z murów potrafią być wspaniałe, jak te z Piazza Garibaldi. Z murów miasta widać w kierunku północno-zachodnim usytuowany niedaleko cmentarz charakterystycznie zamknięty w prostokącie zabudowy, dość malowniczy – przynajmniej z oddali.

Poza miastem, na północ, na zboczu znajduje się renesansowa świątynia Santa Maria Nuova. Kwadratowa bryła obiektu zbudowana została na planie krzyża przez Giorgio Vasari w 1554 r. Centralna kopuła powstała w XVII w. Niestety kościół jest w złym stanie technicznym i nie można go zwiedzać. Inny przykład renesansu to kościół Santa Maria delle Grazie na południe od miasta, budowany w latach 1484-1515 przez Francesco di Giorgio Martini.

W Cortonie latem warto zostać do wieczora. Atmosfera jest sympatyczna. Miasto organizuje dla turystów atrakcje w postaci np. muzyki na ulicach. Jazz Band liczący 13 muzyków chodził po mieście grając skoczne kawałki i zakończył występ na schodach ratusza. Grali całkiem fajnie.

Cortona stała się sławna dzięki książce amerykanki Frances Mayes "Pod słońcem Toskanii", po której pojawiły się kolejne tytuły. Autorka opisywała jak to zakupiła stary opuszczony dom na wsi - Casa Bramasole, niedaleko Cortony, odremontowała go i żyjąc na prowincji kilka miesięcy w roku, rozkoszuje się spokojem włoskiej wsi. Frances Mayes rozsławiła region w USA i Wlk. Brytanii. Myślę, że to dzięki niej możecie spotkać wielu Brytyjczyków w Toskanii, a szczególnie w Cortonie.

Wprawdzie Cortona ulokowana jest na wschodnim skraju Toskanii, ale w niczym nie przeszkadza to by odwiedzić inne ciekawe miejsca regionu.