Sovana

Dojazd samochodem jak do Pitigliano, czyli:

• Od zachodu, od strony morza (i głównej drogi wybrzeża SS1) drogą krajową/regionalną nr 74 - SS74/SR74, zwaną Maremmana.
• Natomiast od północy, od Sieny drogą SS2/SR2 do Acquapondente i potem SP49 do La Buca, a tu ostro w prawo na SR74. Po zjeździe z SS2 droga robi się trochę górzysta i kręta. Fragment drogi przebiega przez region Lazio.

Potem na zawijasach zaraz za Pitigliano (albo przed, zależy z której strony jedziecie) zjazd na lokalną drogę, kierując się znakami. Wjazd ostrym łukiem do miasteczka i jadąc dalej tą ulicą traficie na parking. Parking płatny w godz. 08:00-13:00 i 15:00-19:00, cena 0,50 €/h.

Uwaga tylko, bowiem jadąc od wschodu traficie na wjazd obok fortecy La Rocca, a jest to właściwie wyjazd (ruch jednokierunkowy) i trzeba pojechać dalej i za fortecą pod ostrym kątem jest właściwy wjazd.

Historyczne znaleziska sugerują, że Etruskowie zamieszkiwali ten teren ok. VII w.p.n.e. Byli to głównie rolnicy i pasterze. Starożytna osada nazywała się Suana. Obszary te uległy rzymskiej dominacji w 278 r.p.n.e. Pod panowaniem rzymskim Sovana, otrzymawszy status miasta rozwija się dynamicznie do I w.p.n.e.

Początki chrześcijaństwa w Sovanie szacuje się na początek IV w. Przyniósł je tam zgodnie z legendą św. Mamiliano, późniejszy patron miasta. Jego szczątki jako relikwie znajdują się w krypcie katedry. W V w. było tam już biskupstwo. Swój lokalny status Sovana utrzymała podczas najazdu Longobardów oraz później za czasów Franków. Od IX w. teren znalazł się w rękach rodu Aldobrandeschi i z czasem Sovana stała się stolicą hrabstwa, stolicą Maremmy. Papież św. Grzegorz VII, o świeckim imieniu Ildebrando di Soana pochodził najprawdopodobniej stamtąd. Dalszy rozwój miasta jako centrum administracyjnego regionu trwał do XIII w., kiedy to w wyniku małżeństwa spadkobierczyni rodu Aldobrandeschi z Romano Orsini ziemie te przeszły w ręce Orsinich.

Nowi właściciele walczyli ze Sieną i w końcu stracili Sovanę na rzecz Republiki, czyniąc swoją główną siedzibą pobliskie Pitigliano. Wojska sieneńskie złupiły Sovanę. Od tego czasu datuje się jej schyłek. Próby odbudowy miasta i jego powrotu do świetności się nie powiodły. Kolejne konflikty zbrojne na tym obszarze nie ułatwiły życia ludziom. Do poł. XVI w. miasto tak popadło w ruinę, że uznano je za prawie niezamieszkałe. Kiedy Medici przejęli kontrolę nad regionem w 2-giej poł. XVI w. i próbowali kolejny raz odbudować Sovanę, epidemia malarii uśmierciła prawie wszystkich jej mieszkańców. Nieudane próby rewitalizacji miasta spowodowały, że w 1660 r biskupstwo zostało przeniesione z Sovany do Pitigliano. W końcu także siedzibę gminy przeniesiono do Sorano, już na stałe od 1814 r.

Po "Królowej Maremmy" dzisiaj nie ma śladu. Pozostało skromne centrum i główna ulica, łącząca katedrę i ruiny zamku (Rocca Aldobrandesca) na obu krańcach osady.

Z parkingu wychodzicie na centralne miejsce Piazza del Pretorio, przy którym stoją Palazzo Pretorio, Palazzo dell'Archivio i kościół św. Marii - Chiesa di Santa Maria.

Palazzo dell'Archivio zwany też Palazzo Comunale (czyli ratusz za czasów świetności miasta), stojąc pomiędzy dwoma ulicami, zamyka plac ścianą z zegarem, uwieńczoną wieżyczką z dzwonem. Pochodzi z XII-XIII w.

Romański kościół św. Marii znajduje się na lewo od dawnego ratusza, pochodzi z XII w. Wewnątrz jest dość skromny, ale zobaczyć tam można dawne freski na ścianach oraz nad ołtarzem bardzo stare cyborium z IX-X w., które jest unikatem w Toskanii.

Za nim, a właściwie przy nim pobudowano w XVII w. duży obiekt - Palazzo Bourbon del Monte. Budynek częściowo uszkodzony w latach 60-tych ub. wieku, został odrestaurowany w swoim pierwotnym renesansowym kształcie.

Naprzeciwko kościoła, po drugiej stronie ulicy stoi Palazzo Pretorio wzniesiony w XII-XIII w. Jego fasadę zdobi 9 herbów kapitanów i komisarzy zarządzających miastem za czasów panowania Sieny i potem Medicich.

Idąc na zachód Via del Duomo, nieco poza miasteczko, trafimy do najważniejszego zabytku Sovany – il Duomo, czyli katedry św. Piotra i Pawła (wł. Cattedrale dei Santi Pietro e Paolo, a właściwie concattedrale bowiem główna katedra i siedziba biskupstwa obecnie znajduje się w Pitigliano). Romańska budowla z elementami gotyku wygląda interesująco. Jest relatywnie niewysoka. Widać natomiast, że jest bardzo stara, wewnątrz surowa, w pierwotnym kształcie.

Budynek pochodzi z XI-XII w. i powstał na miejscu poprzedniej katedry z VIII w. – z tego okresu zachowało się marmurowe główne wejście i krypta. Wejście do niej znajduje się wewnątrz, w pobliżu ołtarza, po prawej stronie. Główne wejście do katedry przeniesiono z fasady na boczną ścianę, gdy dobudowano do katedry pałac biskupi. Obecnie jest to budynek parafii, przez który wchodzi się do katedry.

Wracając do centrum i idąc dalej na wschód, trafimy na drugim końcu miasteczka na ruiny La Rocca. To resztki fortecy zbudowanej na miejscu dawnego zamku rodziny Aldobrandeschi, odbudowanej po wojnach przez Sieneńczyków, a następnie rozbudowanej przez Cosimo I di Medici w 1572 r. Kiedy w XVII w. straciła militarne znaczenie, zaczęto ją rozbierać i ok. 1750 r. pozostały z niej już tylko ruiny.

Jako ciekawostkę dodam, że wokół Sovany odkryto wiele dawnych grobowców wyciętych w tufie jeszcze z czasów etruskich. W okolicy powstał park archeologiczny – Parco archeologico del Tufo, który obejmuje spory teren Pitigliano-Sorano-Sovana.

Może warto jeszcze odwiedzić pobliskie Sorano, miasteczko na skale, mniejsze chyba od Pitigliano, ale (jak widziałem na zdjęciach) także wyglądające na malownicze, no i oczywiście samo Pitigliano. Ewentualnie kawałek dalej na zachód możecie wskoczyć do gorących siarkowych źródeł Terme di Saturnia.